Een nieuw tijdperk

Ooit gehoord van de Rallarvägen, in het Engels de Navvy Trail? Wij hadden er wel van gehoord maar wisten er het fijne niet van, totdat we ons verdiepten in dit onderwerp en we erachter kwamen dat er een wandeling bestaat die hiermee te maken heeft. 

Ruim honderd jaar geleden is de ca. 150 km. lange spoorlijn Malmbanan (malm betekent erts in het Zweeds) aangelegd, een traject van Narvik in Noorwegen naar Kiruna in Zweden. De Noorse benaming is Ofotbanen. Voordat er met de bouw van deze spoorlijn door het onherbergzame gebied kon worden begonnen, werd er eerst een onverharde weg naar de werkplek aangelegd. Deze weg loopt parallel aan de huidige spoorlijn en was bedoeld om bouwmaterialen per paard en wagen te kunnen vervoeren. 

In 1898 werd deze weg voltooid en vanaf dat moment werkten er 5000 arbeiders verdeeld over diverse bouwplaatsen vier jaar lang aan de spoorlijn en de benodigde tunnels. Dat was absoluut geen makkelijk karwei met de middelen waarover men toen beschikte. 

De spoorlijn die in 1902 in gebruik werd genomen was niet alleen belangrijk voor het vervoer van het uit Kiruna afkomstige ijzererts maar luidde ook het toeristische tijdperk in en om Abisko in, een prachtig gebied dat sinds 1909 een nationaal park is en ongeveer 200 km. boven de poolcirkel in Zweeds Lapland ligt.   

De spoorlijn Malmbanan.

Inmiddels ligt er ook een verharde weg parallel aan de spoorlijn maar de oude onverharde transportweg bestaat nog steeds en is tegenwoordig een wandel- en mountainbikeroute die de Rallarvägen wordt genoemd. Deze Rallarvägen is 72 km. lang en loopt van het Zweedse Abisko tot aan Rombaksbotn in Noorwegen. 

Bij het startpunt van onze wandeling langs de oude transportweg.

Wij hebben onze rugzak omgesjord en besloten zo’n 17 km. ten westen van Abisko de Rallarvägen op te pikken om in de historie van de Malmbanan te kunnen duiken. Op het gedeelte over de Rallarvägen dat wij gevolgd hebben, passeer je overwoekerde overblijfselen van barakken waar spoorwegarbeiders verbleven, kom je de restanten tegen van wat ooit een brouwerij is geweest en nog wat zaken waarvan we niet precies wisten wat het voor moest stellen maar wel een vermoeden hadden. Behalve herinneringen uit het verleden passeer je mooie uitzichtpunten waar het goed toeven is. 

Schilderachtige uitzichtpunten. 

Uitzicht op het meer Torneträsk. 

Wat tijdens de wandeling de meeste indruk op ons heeft gemaakt, is het kleine afgelegen kerkhof in Tornehamn, dat op een heuvel midden in het bos ligt. Er liggen overledenen uit de periode van de bouw van de spoorlijn, mannen, vrouwen en kinderen. De bouw van het spoor bood tijdelijk werk en complete gezinnen vestigden zich in kleine nederzettingen langs dit traject. Op het moment dat de spoorlijn was voltooid, bleven deze nederzettingen verlaten achter. 

De keurig verzorgde witte, houten kruisen die over het kerkhof verspreid staan zijn stille getuigen van de mensen die zich in deze omgeving ophielden. Op de kruisen staan naam, datum van overlijden en land van herkomst vermeld, voor zover dat bekend was. De meeste mensen die er begraven liggen zijn destijds aan een tyfusepidemie overleden. Het leven moet toen hard en moeilijk zijn geweest. Bij een van de kruisen lag een recente kindertekening en stond er een potje met een plantje erin en een kaarsje erbij. Misschien ligt een van de voorouders van iemand hier begraven. 

Kerkhof in Tornehamn.

Een legende die verbonden is met de Rallarvägen is die van Zwarte Beer, een vrouw die als kokkin werkte in een van de kampementen langs de in aanbouw zijnde spoorlijn. Haar echte naam is Anna Rebekka Hofstad. Haar bijnaam kreeg ze toebedeeld van de Sami bevolking, vanwege haar forse bouw, de kracht waarover ze beschikte en haar donkere haarkleur. 

Er doen diverse verhalen over haar de ronde, zoals dat ze bij een liefdesdrama betrokken zou zijn geweest. Ze zou zijn omgekomen tijdens een ruzie met een andere kokkin, waarbij er werd gevochten om dezelfde man. Of ze is bezweken aan tuberculose. Niemand die het zeker weet. 

Op het kleine kerkhof staat een wit kruis met de naam ‘Anna’ afkomstig uit Norge. (Zie foto hierboven.) Omdat de identiteit van Anna en wat er precies met haar is gebeurd nogal onduidelijk is, blijft de legende tot de verbeelding spreken.

De huidige weg loopt parallel aan de spoorlijn.
Op de achtergrond de bekende Zweedse rotsformatie Lappporten.

De weg loopt ook langs het grote meer Torneträsk.

Lappporten (ja, met 3 p's) ligt midden in de uitgestrekte wildernis.

Zoals altijd op een plaats waar een verhaal aan vastzit is de historie er voelbaar en dat zet je tot nadenken over hoe het er vroeger geweest moet zijn. Over een ding waren we het samen eens, dankzij al deze mensen is het nu mogelijk, zonder al te veel moeite, in een schitterende omgeving rond te kunnen wandelen of als je dat wilt, het traject Narvik-Kiruna per trein te reizen. Wij voelden ons twee mensen uit het nieuw ontstane toeristische tijdperk die voor even terug in de tijd gezet leken te worden. Ja, een wandeling langs een historische route heeft beslist iets. 

In de omgeving van Abisko. Het meer Torneträsk op de achtergrond.